Ψυχικά τραύματα: μήπως τέλεια άλλοθι;

 Γνωρίζω ανθρώπους που κουβαλούν μέσα τους βαθιά τραύματα. Παιδικές πληγές που δεν έκλεισαν ποτέ, ελλιπείς ή λανθασμένες διαπαιδαγωγήσεις, εμπειρίες χειρισμού, παραμέλησης, απόρριψης. Τέτοια τραύματα τους έχουν διαμορφώσει έναν αόρατο αλλά βαρύ εσωτερικό κόσμο, ο οποίος συχνά εξηγεί – έως έναν βαθμό – την κακή ή αλλόκοτη συμπεριφορά τους, την τοξικότητα, την άρνηση, τον θυμό ή την απομόνωση. Εύκολα συνήθως διακρίνει κανείς κανείς πίσω από τη στάση τους το τραυματισμένο παιδί και δείχνει κατανόηση.

Όμως όταν αυτοί οι άνθρωποι είναι ενήλικες, και η συμπεριφορά τους συνεχίζει να πληγώνει τον εαυτό τους και τους άλλους, να τους κρατά πίσω στην προσωπική τους εξέλιξη, γεννάται μια εύλογη απορία: Γιατί δεν προσπαθούν να αλλάξουν; Γιατί επιμένουν να κρατούν το τραύμα σαν προσωπικό τους ιερό κειμήλιο, να το περιθάλπουν σαν να είναι κάτι πολύτιμο, αντί να το αντιμετωπίσουν;

Η κατανόηση έχει όρια. Και το τραύμα, όσο πραγματικό κι αν είναι, δεν μπορεί να αποτελεί ισόβιο άλλοθι. Το κάθε τραύμα  είναι βάρος – και αν δεν το σηκώσεις για να το ξεφορτωθείς, θα σε κρατά για πάντα καθηλωμένο. Η ζωή δεν ζητά τελειότητα, μα υπευθυνότητα. Κανείς δεν φταίει για όσα δεν διάλεξε να του συμβούν, όμως όλοι φέρουν ευθύνη για το πώς ανταποκρίνονται σ’ αυτά.

Η αδράνεια μπροστά στον πόνο δεν είναι θεραπεία. Η ανακύκλωση του ίδιου αφηγήματος («έτσι έγινα επειδή με πλήγωσαν») μετατρέπει το τραύμα από πληγή προς ίαση, σε μόνιμη ταυτότητα. Και τότε η ερώτηση δεν είναι πια τι τους συνέβη, αλλά γιατί επιλέγουν να μη σηκωθούν.

Γιατί, ναι – το τραύμα είναι εκεί. Όμως η θεραπεία ξεκινά τη στιγμή που κάποιος αποφασίζει να μη ζει άλλο κάτω από τη σκιά του. Και εκεί ξεκινά η προσωπική ευθύνη.