Αθώα παιδιά; Κούνια που σας κούναγε...

 Διάβασα πρόσφατα έναν λόγο του σοφού Οσίου Λουκά Αρχιεπ. Συμφερουπόλεως Κριμαίας, που ανέλυε τη φράση του Ιησού: «Εάν μη στραφήτε και γένησθε ως τα παιδία, ου μη εισέλθητε εις την βασιλείαν των ουρανών». Εξηγούσε ο Άγιος Λουκάς ότι ο Χριστός προέτρεπε τους ανθρώπους να μιμηθούν τις αρετές των μικρών παιδιών. Ποιες ακριβώς; Τα παιδιά έχουν ταπεινότητα και εμπιστοσύνη στους γονείς τους. Τους λείπει ο εγωισμός, η κενοδοξία, έχουν καθαρή καρδιά. Δεν ασχημονούν, δεν προσκολλώνται σε υλικά αγαθά. Αγαπούν την ισότητα, είναι πονόψυχα και χωρίς πάθη…

Με όλον τον σεβασμό και τον θαυμασμό μου για την ανεπανάληπτη προσωπικότητα, τη βαθιά γνώση και τη σοφία του Οσίου Λουκά του Ιατρού, νομίζω ότι περιέγραφε αγγελικά πλάσματα και όχι παιδιά. Ή μάλλον λάθος. Ο Άγιος περιέγραφε τα παιδιά όπως ήταν τότε, όπως έπρεπε να είναι σύμφωνα με το σχέδιο της δημιουργίας… Δυστυχώς, τα πράγματα δεν πήγαν όπως η σοφία Του όρισε, και βάλαμε οι άνθρωποι το χεράκι μας και… ιδού! Τα παιδιά του σήμερα! Επιτρέψτε μου να σας τα παρουσιάσω!

Ξεκινάμε από ένα παιδικό δωμάτιο. Επισκεφθήκατε πρόσφατα ένα; Δε μιλάω για κανένα πλουσιόσπιτο, για καμιά πριγκίπισσα με το μπιζέλι. Σε ένα συνηθισμένο παιδικό δωμάτιο, συνήθως δεν μπορείτε να περπατήσετε από τα πολλά παιχνίδια. Παιχνίδια σε κουτιά, σε συρτάρια, σε καλάθια, στο πάτωμα, παντού! Συνήθως ατάκτως ερριμμένα, μιας και η μαμά θα τα μαζέψει σαν καλή υπηρέτρια των μικρών αφεντών! Αν ανοίξετε τη ντουλάπα, θα δείτε συνήθως μια κολεξιόν από άπειρα ρουχαλάκια, συχνά επώνυμα, να φέρουν το λογότυπο της ομάδας της ή της αγαπημένης τραγουδίστριας. 

Ας προχωρήσουμε προς την κουζίνα. Συχνά το μικρό πριγκηπόπουλο κάθεται στο τραπέζι, όπου μια ταλαίπωρη μαμά ή γιαγιά του τάζουν όλα τα αγαθά προκειμένου να ανοίξει το στόμα του να φάει. Κι αν δεν πιάσει το κόλπο με το τάξιμο, θα αρχίσουν τις εναλλακτικές προτάσεις: Τι θες αγάπη μου; Μήπως να σου τηγανίσω ένα αυγουλάκι; Μήπως πατατούλες; Θες να σου κάνω τοστάκι, κρέπα; Μα τι θες να φας καλό μου! Το πριγκηπόπουλο εντωμεταξύ κλαίει, φτύνει, γκρινιάζει, έχει ένα βλέμμα θυμού και αγανάκτησης, ενώ παράλληλα στρέφεται προς τον διερχόμενο  μπαμπά φωνάζοντας «Νερό!», για να το λάβει σε χρόνο ρεκόρ. Εννοείται ότι το «παρακαλώ» και το «ευχαριστώ» του είναι λέξεις άγνωστες. Και δε λέω να τις μάθει για το savoir vivre, αλλά μήπως και διδαχθεί ότι τίποτα δεν είναι, δεν πρέπει να είναι δεδομένο.

Να περάσουμε τώρα στο αυτοκίνητο; Εκεί που ο μικρός τύραννος θα θελήσει να καθίσει μπροστά, ακόμα και στη θέση του οδηγού, να ακούει τα δικά του τραγούδια στο ηχοσύστημα του αυτοκινήτου και να μαλώνει τσιρίζοντας με το αδερφάκι του για το αντικείμενο του πόθου, το τάμπλετ!

Φτάσαμε στο πάρκο; Εδώ να δείτε πανηγύρι! Έχετε δει παιδάκια να μαλώνουν για μια κούνια ή την πρώτη θέση στην τσουλήθρα; Τα έχετε μήπως ακούσει να βρίζουν σα νταλικέρηδες ενώ μόλις έχουν τελειώσει τη Β – Γ Δημοτικού; Τι είπατε; Αν παρεμβαίνουν οι γονείς; Χμ, λίγο πονεμένη ιστορία. Συνήθως, πίσω από κάθε ντροπαλό, συνεσταλμένο παιδάκι, κρύβεται ένας ευγενικός γονέας, ενώ πίσω από ένα πιο … τσαμπουκαλεμένο, υπάρχουν συνήθως γονείς που θα υποστηρίξουν το δίκιο του παιδιού τους, έστω και να είναι ... άδικο! 

Σε όλους τους χώρους, τα κακομαθημένα παιδιά είναι κακομαθημένα. Και, πιστέψτε με, είναι πάρα πολλά τα κακομαθημένα! Έχουν μάθει να απαιτούν αντί να διεκδικούν ευγενικά και να περιμένουν. Έχουν εκπαιδευτεί να είναι άπληστα και ανικανοποίητα, να μην εκτιμούν όσα έχουν να δείχνουν αγνωμοσύνη και περιφρόνηση. Ζηλεύουν, δυσκολεύονται να μοιράζονται με τους φίλους, επιδιώκουν την πρωτιά και την προβολή, εκεί όπου δεν έχει αξία. (Δεν μπορώ να σας περιγράψω τις μάχες που δίνουν τα πρωτάκια μας στο σχολείο για να μπουν πρώτα στη γραμμή, σαν να επρόκειτο να λάβουν τη μέγιστη αμοιβή αν το πετύχουν!) Είναι πολύ σκληρά στις εκφράσεις τους όταν θέλουν να πληγώσουν τα άλλα παιδιά: Με πολλή ευκολία ξεστομίζουν κακές κουβέντες όπως «χοντρέ!», «ηλίθιε!», «δε σε έχω φίλο», «παλιοφυτούκλα!», «παλιοχολέρα!» και άλλα τέτοια χαριτωμένα. Όσο για καθαρή καρδιά, η μακρόχρονη πείρα μου στο δημοτικό σχολείο μου δείχνει ότι όσο πάει και σπανίζει. Άνετα ριζώνει η εμπάθεια στις καρδούλες των σημερινών μικρών, άνετα οργανώνονται για εκδίκηση ή για ίντριγκα, με τρόπο που θα ζήλευαν πολλοί ενήλικες… 

Τι φταίει λοιπόν για όλα αυτά τα θλιβερά, για αυτήν την κοσμογονική μεταμόρφωση των αθώων και αγαθών παιδιών σε μικρά απαίσια τερατάκια; Ξεκάθαρα όχι τα ίδια τα παιδιά! Ένα τέτοιο τερατούργημα το πετύχαμε εμείς οι ενήλικες, γονείς, παππούδες, θείοι, νονοί, εκπαιδευτικοί, όλοι μας πάλι παρασυρμένοι από τις ύπουλες, αθόρυβες, κρυφά υποκινούμενες υποδείξεις της μόδας, των νεωτερισμών, της βρώμικης δυτικής κουλτούρας, εν τέλει του άκρατου καταναλωτισμού. 

Κάποτε, παλιά, στεκόμασταν στο άλλο άκρο: Στην πατριαρχική οικογένεια, ο μπαμπάς έμπαινε στο σπίτι κι έτρεμε η γης. Όλοι σούζα, να τον εξυπηρετήσουν και μετά να ησυχάσουν για να ξαποστάσει. Το βλέμμα του και το θέλημά του ήταν προσταγή και τα παιδιά δεν είχαν καμία αναγνωρισμένη θέση, πέρα από εκείνη του υπάκουου υπηκόου. Τώρα, φαίνεται ότι στην κορυφή της ιεραρχίας στην οικογένεια βρίσκεται ένας μικρός άρχοντας, που υπαγορεύει αν και πότε θα κοιμηθούν οι γονείς, που επιβάλλει με τις φωνές ή το κλάμα του τις εξόδους και τα έξοδα της οικογένειας, που καθορίζει ακόμα και τις επιλογές των διακοπών, των φίλων, των καλεσμένων, κλπ.

Νομίζω είναι περιττό να μιλήσω για τις επιπτώσεις αυτής της ανεξέλεγκτης παιδικής κυριαρχίας στο σχολείο, όπου κάθε απέλπιδα προσπάθεια των δασκάλων να θέσουν όρια και να βελτιώσουν συμπεριφορές, πέφτει πάνω σε γονείς που σπεύδουν μαινόμενοι να υπερασπιστούν τα καμάρια τους, φτάνοντας σε ακραίες επιθέσεις ενάντια στους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι δεν δέχονται να σεβαστούν την εξουσιαστική ανάγκη των παιδιών τους! 

Αν έστω και λίγο νοσταλγούμε τα αθώα, καλόκαρδα, καλοπροαίρετα και αγαπησιάρικα παιδάκια που περιέγραφε το ευαγγέλιο και όλα τα παλιά παραμύθια, ας φροντίσουμε να δουλέψουμε. Θέλει σχεδιασμό, συνεννόηση, σύνεση και ψυχραιμία η ανατροφή των παιδιών. Κυρίως απαιτεί οριοθέτηση και συνέπεια. Δυο λέξεις μαγικές, δυο εργαλεία απαραίτητα για να γίνει το θαύμα: Να έχουμε παιδιά ικανά να εξελιχθούν σε καλύτερους ανθρώπους που θα φέρουν ένα καλύτερο αύριο. Ας μην τα φορτώνουμε με του κόσμου τα ακριβά αξεσουάρ, γεμίζοντας τις ψυχές τους με κενό. Ας τα γεμίζουμε φιλιά και αγκαλιές αγάπης, ας τους διδάσκουμε αξίες, ας τους δείχνουμε τον κόσμο αισιόδοξο μέσα από παραμύθια στα οποία πάντα νικάει στο τέλος το καλό, μπας και ζήσουμε εμείς καλά και αυτά καλύτερα!