ΤΟ ΧΡΥΣΟΚΟΛΛΗΜΕΝΟ ΒΑΖΟ ΚΑΙ Ο ΑΦΡΩΝ ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Εντυπωσιάστηκα πολύ όταν διάβασα για το Kintsugi, την ιαπωνική τέχνη της επιδιόρθωσης σπασμένων αγγείων, που αντιπροσωπεύει μια ολόκληρη φιλοσοφία: επιδιόρθωσε, μην πετάξεις. Σύμφωνα με τον Kintsugi, τα σκεύη επιδιορθώνονται με προσοχή και υπομονή στα σημεία θραύσης, χρησιμοποιώντας λάκα αναμεμειγμένη με χρυσό, ασήμι ή πλατίνα σε σκόνη. Τα αντικείμενα —και κατά προέκταση οι άνθρωποι— θεωρούνται επιδιορθώσιμα στην πορεία τους. Ο Kintsugi δεν κρύβει τις ζημιές και τις ατέλειες• τις αναδεικνύει και τις αποκαθιστά με τρόπο που να γίνονται πιο εμφανείς.

Η ιαπωνική αισθητική εκτιμά τα σημάδια φθοράς που προκύπτουν από τη χρήση ενός αντικειμένου και επεμβαίνει για να το συντηρήσει και να παρατείνει τη ζωή του. Αυτή η φιλοσοφία ισχύει και για τους ανθρώπους: οι ρωγμές τους — από τις ρυτίδες μέχρι τα ψυχικά τραύματα που συσσωρεύονται με τον καιρό — γίνονται αποδεκτές με ηρεμία, χωρίς προσκόλληση στη νεότητα ή την τελειότητα, με αποδοχή της μοίρας. Οι δυσκολίες της ζωής, που επηρεάζουν όλους τους ανθρώπους, αντικατοπτρίζονται ξεκάθαρα στα σπασίματα, τα χτυπήματα και τις φθορές που υφίστανται τα αντικείμενα, ειδικά τα κεραμικά σκεύη.

ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ

Κάνω εικόνα ένα βάζο, σαν αυτά τα επιδιορθωμένα με την τέχνη του Kintsugi. Ένα βάζο που το παρέλαβε ο ιδιοκτήτης του σε κακό χάλι, χιλιοραγισμένο και με σκοτεινά σημεία. Κάθισε με επιμέλεια και αφοσίωση, με όραμα και αγάπη, με φροντίδα αλλά και λάθη, και το επισκεύασε δίνοντάς του νέα ζωή. Το έκανε ένα βάζο ζηλευτό, που όλοι λαχταρούσαν να το καμαρώσουν, να το αποκτήσουν, να μιμηθούν την ωραία τέχνη της συγκόλλησης, που άφηνε να φαίνονται οι ραφές, εις ανάμνηση των κακών πληγών, αλλά συνάμα είχε και τη λάμψη του καινούριου και το καλοσυντηρημένου. 

Κάποτε όμως το βάζο πέρασε στα χέρια κληρονόμου… Εκείνος δεν μπορούσε να δει την ομορφιά, δεν αντιλαμβανόταν την αξία. Δεν του «μιλούσε» το βάζο ή μάλλον δεν άκουγε που του μιλούσε διότι φώναζε δυνατά μέσα του το «ΕΓΩ» του. Ήταν από έπαρση, από αναισθησία, από άγνοια, από αρρώστια, από ζήλεια, από τι άραγε, που θέλησε να σπάσει το βάζο σε χίλια κομμάτια; Έτσι, ασυλλόγιστα, χωρίς να σεβαστεί ούτε την ιστορία των κομματιών του, ούτε τον κόπο του προηγούμενου ιδιοκτήτη που είχε σκύψει με τόσο ενδιαφέρον πάνω στο πολύπαθο βάζο… Έτσι, με βήματα γρήγορα, ύπουλα και κακοπροαίρετα σχεδιασμένα, έδωσε μια και έκανε κομμάτια το χρυσοκολλημένο βάζο. 

Ε και να ήταν άνθρωπος το βάζο! Τι πόνο θα ένιωθε! Πόση απελπισία! Αλλά και πόση απορία για την ανεξήγητη εξέλιξη, για τον παραλογισμό που γεννά η κακία, για τις βουλές των ανθρώπων που δε διαβάζονται, δεν ερμηνεύονται, αλλά παραμένουν μυστήριες σαν ιερογλυφικές πινακίδες από ανεξερεύνητη ανασκαφή. Ευτυχώς, ήταν μόνο ένα βάζο. Ένα βάζο που είχε την ατυχία να κληρονομηθεί από έναν άφρονα κληρονόμο. 

Θλιβερό να το βλέπω. Στενάχωρο να το σκέφτομαι. Εξοργιστικό να το διαπιστώνω. Ποιος ξέρει αν θα βρεθεί νέος τεχνίτης Kintsugi να το επαναφέρει! Μα, πέρα από τη θλίψη και τη στενοχώρια, ξεχειλίζει μέσα μου το σιρόπι της αποστροφής, της αηδίας θα τολμήσω να πω… Όχι για τον άφρονα κληρονόμο, αυτός επέλεξε να σταθεί μόνος και να νιώσει κυρίαρχος στην περιουσία του, αυτοκράτορας – άραγε με υπηκόους ή μόνο με αυλοκόλακες; Σιχάθηκα μωρέ εκείνα τα κομματάκια του βάζου, που, αντί να κλάψουν που χάθηκε το σύνολο, η ομορφιά, η ιστορία, η τέχνη, παρακαλούσαν μυξοκλαίγοντας να γίνουν κομμάτια σε νέο βάζο που ήθελε να χτίσει προς επιβεβαίωση της δύναμής του ο άφρων κληρονόμος! Κοιτούσαν να φανούν ελκυστικά, λαμπερά, να τα διαλέξει για να στήσει με τη δική του χρυσή κόλλα (την είχε μπόλικη!) και να μοιραστούν (έτσι θαρρούσαν) λίγη από τη δόξα του! Σπάω το κεφάλι μου: Πώς μπορείς να πιστεύεις ότι αυτός που σκορπίζει την καταστροφή είναι ικανός να δώσει ζωή; Πόσο αφελής πρέπει να είσαι; Άθλια, σιχαμερά,  μικρά σπασμένα κομματάκια, ξεχείλισε η αγανάκτησή μου, είστε προφανώς άξια της μοίρας σας, ανάξια της ιστορίας σας… 

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Οι Ιάπωνες με τη σοφία τους επινόησαν τη φιλοσοφημένη τέχνη Kintsugi, για να προχωρά στο φως η ζωή χωρίς να σβήνει η μνήμη. 

Οι μίζεροι εγωκεντρικοί άφρονες ισοπεδώνουν και προχωρούν στο σκοτάδι χωρίς ίχνος σεβασμού στον ιδρώτα και την ιστορία. 

Ταφόπλακα. (Ακραίο λέτε; Χμμμμ…. )